Švankmajer [šva'~], Jan, češki filmski redatelj (Prag, 4. IX. 1934). Studirao industrijski dizajn te lutkarstvo. Od 1964. režira animirane, uglavnom lutkarske, filmove nadrealističkoga duha (što mu je donijelo epitet Buñuel animacije), često obrađujući motive iz književnosti: Otrantski dvorac (Otrantský zámek, 1977), prema H. Walpoleu, Propast kuće Usher (Zánik domu Usheru, 1981) te Jama i njihalo (Jáma a nadeje, 1983), prema E. A. Poeu, Alica u zemlji čuda (Alenka v říši divů, 1988), prema L. Carrollu, Faust (1994). Kontinuirano zaokupljen propitivanjem podsvijesti i seksualnih opsesija, 1996. realizira lutkarsko-igrani film Urotnici užitka (Spiklenci slasti), nadahnut spisima markiza de Sadea, a 2000. potpuno igrani film Otesanko (Otesánek), verziju legende o Golemu.
