salmoneloze (salmonele + -oze), zarazne bolesti ljudi i životinja uzrokovane salmonelama. Netifusne salmoneloze najčešće se javljaju u djece, u dobi od 1. do 4. godine. Obično se javljaju sporadično, ali su opisane i epidemije, katkad povezane s boravkom u domovima ili bolnicama. Rizik prijenosa zaraze postoji sve dok se salmonele izlučuju stolicom; oko 1% osoba izlučuje ih godinu dana nakon zaraze. Salmoneloze se najčešće očituju gastroenteritisom. Inkubacija traje od 12 do 36 h, a bolest obično naglo započinje vrućicom, popraćenom zimicom i tresavicom. Prva dva dana bolesnik obično povraća. Stolice su obilne, vodenaste ili kašaste, katkad i zelenkaste. Bolovi u trbuhu obično se javljaju u obliku grčeva. U težim slučajevima dolazi do dehidracije koja katkad zahtijeva bolničko liječenje. Bolest obično traje od 4 do 7 dana i oporavak je potpun. U malog broja bolesnika bolest se može komplicirati upalom zglobova, očiju i mokraćne cijevi (Reiterov sindrom). Kada salmonele prodru u krv (→ bakterijemija), u 5 do 10% bolesnika razvijaju se žarišta zaraze u različitim organima i tkivima (srčanim zaliscima, krvnim žilama), a može nastati i meningitis, pneumonija, pijelonefritis, artritis te osteomijelitis. Dijagnoza salmoneloze postavlja se izolacijom uzročnika iz stolice, krvi, mokraće i iz žarišta zaraze. Liječenje salmoneloznoga gastroenteritisa provodi se nadoknadom tekućine. Antimikrobni lijekovi primjenjuju se u novorođenčadi ili dojenčadi, starijih osoba i bolesnika s oslabljenom imunošću, a u svih bolesnika ako se infekcija proširi iz crijeva u krv te na druge organe. Cjepivo za netifusne salmoneloze ne postoji. Glavni je put prijenosa zaraze hrana životinjskoga podrijetla: meso peradi, govedina, jaja i mliječni proizvodi, ali to može biti i voće, povrće i pekarski proizvodi. Bolest se može širiti i vodom te izravnim ili neizravnim dodirom sa zaraženom životinjom ili zaraženim čovjekom. Pojavnost netifusnih salmoneloza posljednjih je godina u porastu zbog povećane masovne proizvodnje hrane, ali i zbog povećane otpornosti salmonela na antimikrobne lijekove. U salmoneloze se ubrajaju i tifus, trbušni te paratifus.
