pisanje (franc. écriture), pojam što su ga u književnu teoriju uveli francuski teoretičar i kritičar R. Barthes (Nulti stupanj pisanja, 1953) i francuski filozof J. Derrida, koji mu je pridao potpuno drukčije značenje (O gramatologiji, Pismo i razlika, 1967). Prema Barthesu, jezik i stil smještaju pisca u zadane povijesne okvire i sputavaju njegovo djelo ustaljenim oblicima, a pisanje se rađa izvan naslijeđenih gramatičkih i stilskih struktura omogućujući piscu da se angažira u sadašnjosti i preuzme za nju odgovornost. Tako npr. realistički pisci (H. de Balzac) zadržavaju stil u okviru jezičnih parametara 3. lica i aorista, ostajući tako u »sigurnosnom sustavu« književnosti koji ih ovjenčava slavom, ali drži podalje od povijesti i društva. Raspadom jedinstvene buržoaske ideologije oko 1850. dolazi do razvoja pisanja pa se već Flaubertovim neosobnim pisanjem modernistička književnost preobražava u problematizaciju samoga jezika. No prema Barthesu, tek sa Strancem A. Camusa dolazi do potpune neutralizacije pisanja, tzv. izbjeljivanja ili svođenja njegovih identifikacijskih signala na nulti stupanj (écriture blanche). Na taj se način ono izvlači iz djelokruga bilo kakve ideologije onemogućujući uobičajenu čitateljsku identifikaciju sa spisateljskom perspektivom. Derrida pak razmatra pojam pisanja s obzirom na njegovu hijerarhijsku podređenost pojmu govora. Dok govor, za zapadno filozofsko mišljenje, pripada prirodnoj i izravnoj komunikaciji, pisanje je tek njegovo umjetno posredovanje. Derrida pokazuje da takvo povlašćivanje glasa (fonocentrizam) proizlazi iz metafizičkoga povlašćivanja prisutnosti (logocentrizam). No on ne preokreće jednostavno oprjeku pretpostavljajući pisanje govoru, već propituje odnose između osnovnog i izvedenoga člana. Izvedeni član oprjeke (pisanje), prema njemu, proizlazi iz nepotpunosti imanentne njezinu osnovnom članu (govor).
