Scorsese [skɔ:ɹsẹi'zi], Martin, američki filmski redatelj i scenarist (New York, 17. XI. 1942). Iz katoličke obitelji sicilijanskih useljenika. Isprva je namjeravao postati svećenik, ali se odlučio za film te je diplomirao na filmskom odjelu Sveučilišta New York. Za studija je režirao cjelovečernji igrani film Tko to kuca na moja vrata? (Who’s That Knocking at My Door, 1968), dijelom autobiografskoga karaktera, o pripadniku newyorške talijanske zajednice koji preispituje svoj vjerski identitet, što je tema značajnoga dijela njegova stvaralaštva. Prvi mu je potpuno profesionalni film Opasna djevojka (Boxcar Bertha, 1972). Slijedili su Ulice zla (Mean Streets, 1973), gangsterski film o mladim prijestupnicima iz newyorške četvrti »Mala Italija«, kojim je započeo suradnju s glumcem Robertom de Nirom, protofeministički film ceste Alice više ne stanuje ovdje (Alice Doesn’t Live Here Anymore, 1974), Taksist (Taxi Driver, 1976., Zlatna palma u Cannesu), sugestivni prikaz devijacija u političkom životu, velegradskih izopačenosti i neuroza, iz perspektive vijetnamskoga veterana, Razjareni bik (Raging Bull, 1980), naturalistička biografija boksačkog prvaka Jakea La Motte, nesposobnog suprotstaviti se vlastitim destruktivnim porivima, Idiotska noć (After Hours, 1985., nagrada za režiju u Cannesu), koji pokazuje utjecaj Federica Fellinija, kontroverzna adaptacija romana Nikosa Kazandzakisa Posljednje Kristovo iskušenje (The Last Temptation of Christ, 1988) i gangsterski Dobri momci (The Goodfellas, 1990., Srebrni lav za režiju u Veneciji). U sljedećem razdoblju virtuozno je režirao više filmova, najčešće s radnjom u prošlosti – New Yorka u XIX. st. u adaptaciji romana Edith Wharton Doba nevinosti (The Age of Innocence, 1993) i gangsterskom filmu Bande New Yorka (Gangs of New York, 2002), Las Vegasa 1950-ih u Casinu (1995), još jednom prilogu gangsterskom žanru, i Hollywooda (te SAD-a općenito) 1930-ih i 1940-ih u biografskom filmu o Howardu Hughesu Avijatičar (The Aviator, 2004), u 1950-e smješteni su mu i filmovi Otok Shutter (Shutter Island, 2010), vizualno stiliziran detektivski triler složene narativne strukture, također s karakterističnim autodestruktivnim junakom, gangsterski film o sindikatima Irac (The Irishman, 2019), dočim su Ubojice cvjetnog mjeseca (Killers of the Flower Moon, 2023) djelo o umorstvima Osage Indijanaca u naftnom području Oklahome 1920-ih. Suvremene su tematike triler s elementima filma strave Rt straha (Cape Fear, 1991), policijski film Pokojni (The Departed, 2006., Oscari za najbolji film i režiju) i biografska crna komedija Vuk Wall Streeta (The Wolf of Wall Street, 2007). Konstanta je njegove poetike spoj klasicističkih i modernističkih komponenti, sklonost složenoj mizansceni u duljem kadru, epskom pripovjednom zamahu i naturalističkim detaljima. Režira i dokumentarne filmove među kojima se ističu oni o povijesti filma (Osobno putovanje s Martinom Scorsesejem kroz američki film – A Personal Journey with Martin Scorsese Through American Movies, 1995; Moje putovanje u Italiju – My Voyage to Italy, 1999) te glazbeni dokumentarni filmovi (No Direction Home: Bob Dylan, 2005; Rolling Thunder Revue: A Bob Dylan Story by Martin Scorsese, 2009). Producirao je televizijske serije Carstvo poroka (Boardwalk Empire (2010–14) i Vinil (Vinyl, 2016), za koje je i režirao pojedine epizode. Ostali značajniji filmovi: New York, New York (1977), Boja novca (The Color of Money, 1986), Kundun (1997), Hugo (2011), Tišina (Silence, 2016., prema romanu Endōa Shūsakua).
