struka(e): kemija

para-, skraćeno p-, u organskoj kemiji, prefiks kojim se označuje aromatski spoj s dvama nasuprotno smještenim supstituentima benzenskoga prstena (u položajima 1 i 4); također položaj (u benzenskom prstenu) koji se nalazi nasuprot već postojećemu supstituentu. Tako npr. p-ksilen označuje dimetilbenzen u kojem se jedan metilni supstituent nalazi u para-položaju prema drugomu. (→ meta-; orto-)

para-aminobenzojeva kiselina (PABA) (para- + amin[i] + benzojeva kiselina), spoj potreban za sintezu folne kiseline u mnogih organizama. (→ vitamini)

para-aminosalicilna kiselina (PAS) (para- + amin[i] + salicilna kiselina), 4-amino-2-hidroksibenzojeva kiselina; bezbojna kristalična tvar, slabo topljiva u vodi. Zaustavlja razvoj bacila tuberkuloze pa se u obliku natrijeve ili kalcijeve soli rabi u liječenju tuberkuloze. Djeluje i antipiretično. Lako se upija iz crijeva i brzo se izlučuje. U tijeku 3 do 6 mjeseci primjene bacil tuberkuloze razvija otpornost na PAS, zbog čega se u liječenju kombinira s drugim tuberkulostaticima. PAS se daje u obliku dražeja, granula ili otopine.

Citiranje:

para-. Hrvatska enciklopedija, mrežno izdanje. Leksikografski zavod Miroslav Krleža, 2013. – 2024. Pristupljeno 13.12.2024. <https://www.enciklopedija.hr/clanak/para->.