Sjeverni ili Nordijski rat (1700–21), oružani sukob koalicije Danske, Rusije, Poljske i Saske (poslije još i Pruske, Velike Britanije i Hannovera) s jedne te Švedske s druge strane. Vodio se u sjevernoj i istočnoj Europi radi slamanja švedske vojne i političke prevlasti. Švedski kralj Karlo XII. već je u početku rata u kolovozu 1700. porazio Dance u Holsteinu te ih prisilio na separatni mir u Travendalu. Zatim se iskrcao u Livoniji, potukao iste godine Ruse kraj Narve, a 1701. Sase kraj Rige. God. 1702. zauzeo je Varšavu, a 1704. natjerao je poljski Sejm da zbaci kralja Augusta II. Jakog s poljskog prijestolja i da izabere za kralja Karlova štićenika Stanisława Leszczyńskoga. Zatim je pošao na Sasku i prisilio Augusta II. Jakog u Altranstadtu 1706. da se odrekne poljske krune. U novom pohodu na Rusiju (1707–09) Karlovu vojsku slomio je Petar I. Aleksejevič kraj Poltave (1709). Taj poraz bio je prekretnica u Sjevernom ratu. Njega su iskoristili Danci koji su pod Fridrikom IV. osvojili Bremen, Verden i Schleswig, potom Poljaci koji su pod Augustom II. Jakim slomili švedsku okupaciju i protjerali S. Leszczyńskoga, dok je Petar I. Aleksejevič osvojio baltičke zemlje i Finsku. Pruska, koja je 1715. zajedno s Velikom Britanijom i Hannoverom objavila rat Švedskoj, zauzela je Pomeraniju. Pregovori o miru, započeti 1716., doveli su do cilja tek nakon smrti Karla XII. Mirom u Stockholmu (1719. odnosno 1720) Hannoveru su pripali Bremen i Verden, a Pruskoj Zapadno Pomorje; mirom u Frederiksborgu (1720) Švedska je priznala Danskoj pravo da i od nje ubire carinu u Sundu, a mirom u Nystadtu (1721) Rusija je stekla Livoniju, Estoniju, Ingermanland i dio Finske. Porazom u Sjevernom ratu Švedska je svoj vodeći položaj na Baltiku morala prepustiti Rusiji.
