kaolinoza (kaolin + -oza), profesionalna plućna bolest koja nastaje udisanjem čestica kemijski čiste gline (hidratiziranog aluminijeva silikata); za razvoj bolesti najodgovornije su čestice promjera manjeg od 5 μm te dugotrajna intenzivna izloženost visokim koncentracijama kaolinske prašine. Od tog oblika pneumokonioze obolijevaju radnici u industriji keramike, porculana, boja, papira, običnih i vatrostalnih opeka, plastičnih masa, pa i u farmaceutskoj industriji, koji su 15 ili više god. u radnoj okolini udisali kaolinsku prašinu. Zahvaćenost pluća očituje se poremećajem ventilacijske funkcije, otežanim disanjem i smanjenjem vitalnoga kapaciteta. Učestalost je kaolinoze niska, jer se pretežito radi s vlažnom glinom.
