filotaksija

filotaksija (grč. φύλλον: list + -taksija), dio morfologije bilja koji istražuje zakonitosti u rasporedu listova na stabljici biljaka; u širem smislu i drugih dijelova biljaka poput latica, sjemenki i ljusaka. U rasporedu listova filotaksični uzorci mogu biti pršljenasti, nasuprotni ili dekusirani, spiralni ili zavojiti te dvoredni ili distihni. Spiralni raspored listova prvi je 1754. klasificirao Charles Bonnet. Njemački botaničar Wilhelm Hofmeister 1868. je prvi sustavno istraživao apikalne (primarne vršne) meristeme te objasnio dinamičke principe koji vode do formiranja promatranih uzoraka. U spiralnih uzoraka, listovi se pojavljuju jedan po jedan duž stabljike, a kut između dva uzastopna lista ili dviju latica naziva se kut divergencije. Dvoredna se filotaksija može smatrati posebnom vrstom spiralne filotaksije gdje kut divergencije iznosi 180°. Ako su na svakom sljedećem nodiju na istoj stabljici listovi rotirani jedan od drugoga pod pravim kutom u odnosu na glavnu os biljke, tada je riječ o dekusiranom položaju listova (npr. biljke iz porodice usnača). U pršljenastih uzoraka, konstantni se broj listova istodobno pojavljuje na istoj visini stabljike i na taj način formira uzastopne pršljene.