Noworyta [novor'ta], Stanisław (Stanislav), hrvatski snimatelj poljskoga podrijetla (Dolyna kraj Lavova, Ukrajina, 17. V. 1880 – Trst, 1963). Fotografski zanat učio je od 1895., a od 1901. putujući je snimatelj i kinoprikazivač u Tunisu; potom s madžarskim kinoprikazivačem Ferdinandom Somogyjem obilazi Maltu i Italiju, a u Hrvatskoj boravi 1903–04 (nesačuvane snimke iz Opatije i Crikvenice). Potom boravi u Poljskoj te, kao samostalni snimatelj i fotograf, u Alžiru; dobivši profesionalni angažman u filmskim poduzećima Gaumont, Pathé Frères te Raleigh & Robert, zna se da je snimao u Indoneziji te u Kini filmske reportaže o Bokserskom ustanku. Potom boravi u Hrvatskoj (gdje se 1905. oženio u Opatiji), Italiji, Brazilu, Portugalu i Švicarskoj, a 1919. vraća se u Lavov; u Hrvatskoj živio od 1922. do početka 1950-ih, zaposlivši se 1922–26. kao voditelj podružnice poduzeća Jugoslavija, tvornica filmova u Splitu, gdje ostvaruje više namjenskih filmova (sačuvan je Solin i njegove starine, 1922). Potom je 1927–30. angažiran u Foto-filmskom laboratoriju Škole narodnoga zdravlja u Zagrebu, za koji je kao snimatelj ostvario 28 filmova. Ističu se igrani filmovi Birtija (Joza Ivakić, 1929) i Spas male Zorice (Mladen Širola, 1929) te dokumentarni Otkrivanje spomenika Grguru Ninskom (Milan Marjanović, 1929), a posebno je važan kao snimatelj nekih od prvih animiranih filmova u nas: filmova sjenâ Čarobnjaci (M. Marjanović, 1928) i Campek nevaljanac (M. Širola, 1929) te, nesačuvanih, crtanoga Martin u nebo, Martin iz neba (M. Marjanović, 1929) i crtano-siluetnih Čuvaj se rose i sape iz ustiju drugog čovjeka, Ivin zub, Macin nos i Kako je počela griža u selu Prnjavor (sva tri 1929. u režiji M. Marjanovića). Realizirao je za zagrebački Stella film 1929. prvi hrvatski (nesačuvani) zvučni film, Domaći ton film, korištenjem sinkronog zvuka s gramofonskih ploča (po vlastitu patentu koji je prijavio 1909. u Rimu). Tridesetih godina snima za Jugoslovenski prosvetni film iz Beograda, za II. svjetskog rata zaposlen je u Državnome slikopisnom poduzeću »Hrvatski slikopis« (Croatia film), a nakon rata kraće vrijeme u Jadran filmu. Iako se o njegovu životu malo zna, drži ga se jednim od pionira filma i prvih profesionalnih filmskih snimatelja u Hrvatskoj.
