glikoliza (gliko- + -liza), središnji anaerobni metabolički proces, kojim se glukoza (C6H12O6) u desetak enzimskih reakcija razgrađuje u dvije molekule piruvata (C3H3O2). U mišićima, mnogim bakterijama i nekim gljivama proces se nastavlja do mliječne kiseline, a kod nekih kvasaca do etilnog alkohola i CO2 (alkoholno vrenje). Glikoliza se odvija u citoplazmi, a njezini se produkti dalje aerobno razgrađuju u mitohondrijima (→ citratni ciklus). Glikoliza je univerzalni biokemijski proces; zbiva se kod životinja, biljaka, gljiva i većine bakterija. U glikolizi se dio oslobođene energije sprema u obliku adenozin-trifosfata (ATP) (→ adenozin) za potrebe biokemijskih procesâ, no u tome je mnogo djelotvorniji aerobni metabolizam. Koraci su u glikolizi sljedeći:
glukoza
↓
glukoza-6-fosfat
↓
fruktoza-6-fosfat
↓
fruktoza-1,6-bisfosfat
↓ ↓
gliceraldehid-3-fosfat←dihidroksiaceton-fosfat
↓
1,3-bisfofoglicerat
↓*
3-fosfoglicerat
↓
2-fosfoglicerat
↓
fosfoenolpiruvat
↓*
piruvat
U shemi su zvjezdicom (*) označeni koraci u kojima se odvija fosforilacija ADP-a u ATP.
