Nikon (rus. izgovor [n’i'kən]) (pravo ime Nikita Minov), ruski pravoslavni patrijarh (Veldemanovo kraj Nižnjega Novgoroda, 24. V. 1605 – kraj Jaroslava, 17. VIII. 1681). Novgorodski mitropolit (1648), potom moskovski patrijarh (1652). Provodio reforme ruskoga pravoslavlja u duhu bizantske tradicije i povratka izvorima (revizija prijevoda Biblije i drugih crkvenih knjiga prema starim tekstovima, unifikacija obreda, uvođenje propovijedi u liturgiji i dr.). Tim reformama izazvao je raskol u Ruskoj pravoslavnoj crkvi, jer tzv. starovjerci (→ raskoljnici) nisu htjeli prihvatiti novosti koje je uvodio. Radikalno se opirao premoći svjetovne vlasti nad crkvenom i zauzimao se za duhovnu neovisnost i superiornost Crkve nad državom. Zbog toga se sukobio sa carem Aleksejem I. Mihajlovičem, koji ga je dotad podupirao. Crkveni sinod (1666–67) lišio ga je patrijarške časti i zatočio u manastir. Rehabilitirao ga je 1681. car Fjodor III. Aleksejevič i pozvao u Moskvu, ali je Nikon na putu umro.
