iluzionističko zidno slikarstvo, način dekoriranja stropova, svodova i zidova u crkvama i palačama prigodom kojeg se slikanjem na inače dvodimenzijskoj ili uglavnom ravnoj površini stvara iluzija trodimenzijskog prostora.
Pojedini primjeri nastali su već u antici, npr. u pompejanskom slikarstvu te u renesansi (Andrea Mantegna, freske s prizorima dvorskog života u Duždevoj palači, Mantova, 1474; Correggio, kupola katedrale u Parmi, 1520–24), a na vrhuncu je bilo u doba baroka i rokokoa, kada su perspektivni i luministički efekti bili najizraženiji. Kako bi se proširio ili produbio pravi arhitektonski prostor, obilno se rabila perspektivno naslikana iluzionistička arhitektura (kupole, svodovi, oltari) i njezini raznoliki elementi (stupovi, lukovi, balustrade, arhitravi), tzv. kvadraturizam (quadratura), način oslonjen na znanja o perspektivi, koja je, usavršavajući se (crkva Sant’Ignazio u Rimu, 1691–94), i teoretski iznio Andrea Pozzo u traktatu O perspektivi za slikare i arhitekte (I–II, 1693–1700). Između naslikanih arhitektonskih elemenata stvarale su se iluzionističke slike uokvirene slikanom štukaturom (stucco finto), sa smjelim skraćenjima figuralnih i arhitektonskih likova u kontrastima svjetla i sjene, kojima se maksimalno pojačavao dojam dubine prostora, poput »rastvorenih« neba na svodovima kupola, dok su neke škole umetale »lažne«, uokvirene medaljone i štafelajne slike bez iluzionističkog skraćivanja (quadri riportati). Takvo su iluzionističko slikarstvo na zidovima i svodovima te u kupolama i apsidama crkava najviše zastupali talijanski slikari Giovanni Lanfranco (crkva Sant’Andrea della Valle, Rim, 1625–27), Pietro da Cortona (Palazzo Barberini u Rimu, 1633–39), A. Pozzo, Gian Battista Tiepolo (prijestolna dvorana u kraljevskoj palači u Madridu, 1762–66).
U Hrvatskoj su najznamenitiji primjeri freske u crkvi sv. Marije u Lepoglavi i crkvi Majke Božje Snježne u Belcu Ivana Rangera, koji je, spajajući rimsku i tirolsku, stvorio vlastitu inačicu iluzionističkoga zidnog slikarstva, te freske u svetištu crkve sv. Katarine u Zagrebu, djelo slovenskoga slikara Kristofa Andrije Jelovšeka (1762).
